۲۳ آذر ، ۱۳۹۲, ساعت --> ۲۱ : ۱۳
جایگاه ارزشمند خانواده به عنوان اصلی ترین نهاد اجتماعی ازگذشته و قرون قدیم و جدید همواره والا و ممتاز بوده و در مکاتب حقوقی به مفهوم عام و درجوامع امروزی به مفهوم خاص حقوق خانواده قسمت مهمی را به خود اختصاص داده است.اهمیت خانواده در مباحثات مستمر تاریخ ملل به حدی بوده است که هیچ یک از مکاتب سیاسی اجتماعی وفلسفی از پرداختن به آن بی نیاز نبوده اند و به خانواده وتنظیم روابط آن به عنوان نخستین سلول تشکیل دهنده اجتماع توجه ویژه کرده اند.حقوق خانواده دراسلام وحقوق ایران بخش مهمی از احکام را به خود اختصاص داده است ودردهه های اخیر تغییرات عمده تقنینی در این حقوق اعمال شده است .درقانون مدنی ایران درکلیه مباحث مربوط به حقوق خانواده از قبیل نکاح و طلاق از نظریه مشهور فقهای شیعه پیروی شده است. درحقوق فعلی ایران حمایتهای قانونی زیادی از نهاد خانواده بعمل میاید مثلا دراصل21 قانون اساسی تشکیل دادگاههای صالح برای حفظ کیان خانواده پیش بینی شده و قوانین مربوط به خانواده و دادگاههای خانواده و قانون مدنی هرکدام جداگانه به تبیین امور مربوط به خانواده و ویژگی های آن پرداخته اند و وظایف زوجین را در قبال هم توضیح داده اند.
خانواده به لحلظ عرفی و حقوقی پس از ازدواج بین زن و مرد شکل می گیرد و طبق قانون مدنی ایران ازدواج اعم از دایم و منقطع می باشد. نهاد نکاح از تاسیسات حقوقی خاصی مانند خواستگاری- مهریه -نفقه –حضانت ولایت پدری وسایر موارد برخوردارمی باشد که ذیلا به ترتیب اهمیت مختصرا آنها را توضیح می دهیم.
مهریه:
یکی از منابع مالی پیش بینی شده برای زنان هنگام ازدواج پرداخت مهریه است که موقع خواستگاری مبلغ آن از طرف بزرگان و خانواده پسر و دختر تعیین می گردد و درماده 1080 قانون مدنی توافق مالی فیمابین زن و مرد به هنگام نکاح می باشد.
انواع مهریه:
1- مهرالمسمی- مهری که زن ومرد موقع عقد نکاح روی مبلغ آن توافق می کنند مهرالمسمی گفته می شود.
2- مهرالسنه - مهری است که رسول اکرم محمد(ص) برای حضرت فاطمه (س)تعیین کردند وآن مقدار 262 مثفال ونیم پول نقره مسکوک بوده است.
3- مهرالمثل- درصورتیکه درعقد نکاح مهر تعیین نشود مهرالمثل تعییین خواهد شد که میزان آن با در نظر گرفتن وضع خانوادگی و نزدیکان زن معین می شود.
شرایط مهر:
1- مالیت داشته باشد و قابل داد و ستد باشد مانند زمین وجه نقد اتومبیل گندم و محصولات کشاورزی و باغی
2- قابل تملک ونقل و انتقال باشد بنابراین اموال عمومی و اوقافی را نمی توان مهر قرارداد.
3- معلوم و معین باشد یعنی مجهول و نامعین نباشد.
4- قابلیت تسلیم داشته باشد یعنی امکان تحویل مهر توسط مرد وجود داشته باشد پس جواهر غرق شده در دریا امکان ندارد به عنوان مهریه زن تعیین شود.
نفقه - تامین هزینه زن
ماده1106قانون مدنی مقررداشته است"درعقد دایم نفقه زن به عهده شوهر است"
نفقه در اصطلاح حقوقی پرداخت کلیه هزینه های زن و خانواده میباشد که توسط مرد پرداخت میشود و زن از این نظر هیچ گونه مسئولیتی ندارد حتی اگر زن دارای ثروت زیادی هم باشد باز تامین کلیه هزینه ها ی وی و پرداخت مخارج زندگی به عهده مرد می باشد و طبق ماده1107قانون مدنی "نفقه عبارت است ازمسکن و البسه و غذا اثاث البیت که به طور متعارف با وضعیت زن متناسب باشد و خادم درصورت عادت زن به داشتن خادم یا احتیاج او به واسطه مرض یا نقصان اعضاء"
شرایط پرداخت نفقه
- دایم بودن نکاح و ازدواج
- تمکین زوجه
طلاق
ماده1133قانون مدنی مقررداشته است"مرد می تواند هروقت که بخواهد زن خود را طلاق دهد"
طلاق ایقاع است و تفاوت عقد و ایقاع این است که درعقد ایجاب و قبول است اما ایقاع لفظی است که نیاز به قبول ندارد.
طلاق عبارت است از انحلال عقد نکاح دایم ، درکتب لغت برای واژه طلاق معانی متعددی ذکر شده است مانند رهایی ، آزاد کردن ، ترک کردن ، واگذاشتن و.....اما در اصطلاح شرع و قانون طلاق یعنی زایل نمودن نکاح با صیغه مخصوص ذکر قید "صیغه مخصوص" در این تعریف به این جهت است که با فسخ نکاح تفاوت دارد زیرا در مواردی که عقد نکاح به علت تدلیس یا عیب فسخ می شود دیگر نیازی به صیغه مخصوص نیست.
لینک منبع
خانواده به لحلظ عرفی و حقوقی پس از ازدواج بین زن و مرد شکل می گیرد و طبق قانون مدنی ایران ازدواج اعم از دایم و منقطع می باشد. نهاد نکاح از تاسیسات حقوقی خاصی مانند خواستگاری- مهریه -نفقه –حضانت ولایت پدری وسایر موارد برخوردارمی باشد که ذیلا به ترتیب اهمیت مختصرا آنها را توضیح می دهیم.
مهریه:
یکی از منابع مالی پیش بینی شده برای زنان هنگام ازدواج پرداخت مهریه است که موقع خواستگاری مبلغ آن از طرف بزرگان و خانواده پسر و دختر تعیین می گردد و درماده 1080 قانون مدنی توافق مالی فیمابین زن و مرد به هنگام نکاح می باشد.
انواع مهریه:
1- مهرالمسمی- مهری که زن ومرد موقع عقد نکاح روی مبلغ آن توافق می کنند مهرالمسمی گفته می شود.
2- مهرالسنه - مهری است که رسول اکرم محمد(ص) برای حضرت فاطمه (س)تعیین کردند وآن مقدار 262 مثفال ونیم پول نقره مسکوک بوده است.
3- مهرالمثل- درصورتیکه درعقد نکاح مهر تعیین نشود مهرالمثل تعییین خواهد شد که میزان آن با در نظر گرفتن وضع خانوادگی و نزدیکان زن معین می شود.
شرایط مهر:
1- مالیت داشته باشد و قابل داد و ستد باشد مانند زمین وجه نقد اتومبیل گندم و محصولات کشاورزی و باغی
2- قابل تملک ونقل و انتقال باشد بنابراین اموال عمومی و اوقافی را نمی توان مهر قرارداد.
3- معلوم و معین باشد یعنی مجهول و نامعین نباشد.
4- قابلیت تسلیم داشته باشد یعنی امکان تحویل مهر توسط مرد وجود داشته باشد پس جواهر غرق شده در دریا امکان ندارد به عنوان مهریه زن تعیین شود.
نفقه - تامین هزینه زن
ماده1106قانون مدنی مقررداشته است"درعقد دایم نفقه زن به عهده شوهر است"
نفقه در اصطلاح حقوقی پرداخت کلیه هزینه های زن و خانواده میباشد که توسط مرد پرداخت میشود و زن از این نظر هیچ گونه مسئولیتی ندارد حتی اگر زن دارای ثروت زیادی هم باشد باز تامین کلیه هزینه ها ی وی و پرداخت مخارج زندگی به عهده مرد می باشد و طبق ماده1107قانون مدنی "نفقه عبارت است ازمسکن و البسه و غذا اثاث البیت که به طور متعارف با وضعیت زن متناسب باشد و خادم درصورت عادت زن به داشتن خادم یا احتیاج او به واسطه مرض یا نقصان اعضاء"
شرایط پرداخت نفقه
- دایم بودن نکاح و ازدواج
- تمکین زوجه
طلاق
ماده1133قانون مدنی مقررداشته است"مرد می تواند هروقت که بخواهد زن خود را طلاق دهد"
طلاق ایقاع است و تفاوت عقد و ایقاع این است که درعقد ایجاب و قبول است اما ایقاع لفظی است که نیاز به قبول ندارد.
طلاق عبارت است از انحلال عقد نکاح دایم ، درکتب لغت برای واژه طلاق معانی متعددی ذکر شده است مانند رهایی ، آزاد کردن ، ترک کردن ، واگذاشتن و.....اما در اصطلاح شرع و قانون طلاق یعنی زایل نمودن نکاح با صیغه مخصوص ذکر قید "صیغه مخصوص" در این تعریف به این جهت است که با فسخ نکاح تفاوت دارد زیرا در مواردی که عقد نکاح به علت تدلیس یا عیب فسخ می شود دیگر نیازی به صیغه مخصوص نیست.
لینک منبع